AI sẽ thay thế nhân viên cấp cao, cấp trung hay nhân viên cấp thấp?
AI có khả năng ảnh hưởng đến các công việc ở mọi cấp bậc trong một tổ chức. Tuy nhiên, các công việc có tính lặp lại và dự đoán cao thường là những công việc dễ bị thay thế bởi AI nhất. Điều này có thể bao gồm các công việc ở mức độ thấp hơn như sản xuất, vận chuyển hoặc dịch vụ chăm sóc khách hang cơ bản, cũng như các công việc ở mức trung và cao như phân tích dữ liệu, quản lý rủi ro và chiến lược kinh doanh. Trong khi đó, các công việc đòi hỏi kỹ năng mềm, sáng tạo và tương tác giữa con người như lãnh đạo, sáng tạo và quản lý mối quan hệ khách hàng có thể ít bị ảnh hưởng hơn. Tuy nhiên, việc áp dụng công nghệ AI cũng cần phải cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo rằng lợi ích của sự tiến bộ công nghệ được phân phối công bằng và hợp lý.
Nếu tập trung vào các khía cạnh khác nhau của công việc và cách mà AI có thể thay đổi chúng, ta có thể thấy một số góc nhìn như sau:
Đối với công việc cấp thấp
Các công việc cấp thấp thường là những công việc lặp lại, dễ dàng tự động hóa và có ít yếu tố sáng tạo, ví dụ:
Quản lý dữ liệu và hồ sơ: Công việc nhập liệu, xử lý dữ liệu hoặc tạo ra các báo cáo có thể được tự động hóa bằng các hệ thống AI. Ví dụ, trong lĩnh vực tài chính, các công ty sử dụng phần mềm AI để tự động hóa quy trình xử lý hồ sơ và tài liệu.
Dịch vụ khách hàng cơ bản: Các hệ thống chatbot và tự động hóa dịch vụ khách hàng có thể giải quyết nhiều yêu cầu thông thường mà không cần sự can thiệp của con người. Ví dụ, các chatbot có thể hỗ trợ khách hàng trong việc đặt hàng trực tuyến hoặc cung cấp thông tin cơ bản về sản phẩm và dịch vụ.
Đối với các công việc cấp trung:
Các công việc này thường đòi hỏi một số kỹ năng chuyên môn và quản lý, nhưng vẫn có thể bị ảnh hưởng bởi AI. Ví dụ:
Phân tích dữ liệu và quản lý rủi ro: AI có thể giúp tự động hóa việc thu thập và phân tích dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, giúp nhân viên cấp trung ra quyết định nhanh chóng và chính xác hơn. Ví dụ, trong lĩnh vực bảo hiểm, các công ty sử dụng các mô hình dự đoán AI để đánh giá rủi ro và đề xuất chính sách bảo hiểm phù hợp.
Quản lý chuỗi cung ứng: Các hệ thống AI có thể giúp dự đoán nhu cầu sản phẩm và tối ưu hóa quy trình chuỗi cung ứng, giúp giảm thiểu lãng phí và tăng hiệu suất. Ví dụ, các công ty lớn như Amazon sử dụng AI để quản lý hàng tồn kho và lập kế hoạch vận chuyển.
Đối với các công việc cấp cao:
Ngay cả các công việc ở mức độ cấp cao cũng không tránh khỏi sự ảnh hưởng của AI, mặc dù chúng thường đòi hỏi kỹ năng tư duy chiến lược và quản lý mối quan hệ giữa con người.
Lãnh đạo và quản lý chiến lược: AI có thể cung cấp thông tin phân tích cho các nhà lãnh đạo để hỗ trợ quyết định chiến lược. Ví dụ, các công ty sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu để đánh giá vị thế cạnh tranh và dự báo xu hướng thị trường.
Phát triển sản phẩm và dịch vụ mới: AI có thể được sử dụng để phân tích dữ liệu thị trường và phản hồi của khách hàng để phát triển các sản phẩm và dịch vụ mới. Ví dụ, các công ty công nghệ như Google và Facebook sử dụng AI để phát triển các sản phẩm mới như trợ lý ảo và công nghệ thực tế ảo.
Các ảnh hưởng chính
Tự động hóa công việc lặp lại: AI có thể tự động hóa các công việc lặp lại, giúp tiết kiệm thời gian và công sức cho nhân viên, nhưng đồng thời có thể dẫn đến việc giảm số lượng công việc có sẵn cho nhân viên cấp thấp.
Tăng cường hiệu suất và chính xác: AI có thể giúp tăng cường hiệu suất và chính xác trong nhiều công việc, từ phân tích dữ liệu đến dự đoán xu hướng thị trường, giúp nhân viên cấp trung và cấp cao ra quyết định dựa trên thông tin chính xác và đáng tin cậy.
Cơ hội mới cho sự phát triển: Sử dụng AI có thể mở ra cơ hội mới cho sự phát triển nghề nghiệp, bằng cách tạo ra các vai trò mới và yêu cầu kỹ năng mới. Tuy nhiên, điều này cũng đòi hỏi các nhân viên phải có khả năng học tập liên tục và thích ứng với các công nghệ mới.
Cách tổ chức có thể ứng phó
Để đối phó với ảnh hưởng của AI đối với nhân viên ở mọi cấp bậc, các tổ chức có thể thực hiện các biện pháp sau:
Đào tạo và phát triển kỹ năng mới: Tổ chức có thể đầu tư vào đào tạo và phát triển kỹ năng mới cho nhân viên, nhằm giúp họ thích ứng với sự thay đổi và sử dụng AI để nâng cao hiệu suất làm việc.
Tạo ra các vai trò mới: Tổ chức có thể tạo ra các vai trò mới có liên quan đến phát triển và quản lý công nghệ AI, cũng như việc quản lý quan hệ với khách hàng và sáng tạo sản phẩm mới.
Đảm bảo sự công bằng và minh bạch: Tổ chức cần đảm bảo rằng việc triển khai AI được thực hiện một cách công bằng và minh bạch, và rằng ảnh hưởng của nó được phân phối một cách công bằng trong tổ chức.
Trong tương lai, AI có thể ảnh hưởng đến các nhân viên ở mọi cấp bậc trong tổ chức, từ công việc cấp thấp đến cấp cao. Để tận dụng được tiềm năng của AI và đối phó với thách thức mà nó đem lại, các tổ chức cần phải đầu tư vào đào tạo và phát triển kỹ năng mới, tạo ra các vai trò mới và đảm bảo sự công bằng và minh bạch trong triển khai công nghệ AI.
