Khi trẻ tự đi học
Ở Phần Lan bạn có thể ngạc nhiên khi thấy trẻ 7-8 tuổi trở lên tự đi học bằng tất cả các phương tiện công cộng như đi bộ, đi bus hay tàu điện. Các trường tiểu học có một phòng nhỏ sau giờ học (3h chiều) có thể ở lại chơi trong giám sát trong khi chờ cha mẹ đến rước trước 5h chiều nhưng chỉ cho các trẻ từ lớp 3 trở xuống thôi.
Tôi hỏi một cô hiệu trưởng ‘Thế sau giờ học trẻ tự động về nhà à?’ Tôi rất ngạc nhiên khi nghe câu trả lời ‘Vâng, trẻ ở Phần Lan 7-8 tuổi đã tự đi học, tự về nhà, tự lo chuyện ăn uống khi cha mẹ còn đi làm chưa về’. WOW!
Đứa con gái 9 tuổi con của người bạn tự lấy xe bus rồi đi bộ về nhà mất cả 1h30 sau giờ học. Sáng sớm được cha hay mẹ chở đến trường để cháu có thể ngủ thêm một tí.
Đương nhiên để có thể để cho trẻ tự đi đến trường và về nhà bằng những phương tiện công cộng thì xã hội phải an toàn cho trẻ. Việc trẻ về nhà tự lo trong thời gian ba mẹ đi làm chưa về nói lên kỹ năng tự lập của trẻ được cha mẹ Phần dạy cho con rất kỹ.
Các cháu cấp tiểu học học thật nhàn vào lớp từ 9h sáng và kết thúc có thể 1h30 hay trễ lắm là 3h chiều. Không có học thêm gì cả! Kể cả trong trường, các cháu cũng có nhiều giờ chơi ngoài trời hay trong nhà theo phong cách ‘Học mà chơi’. Thí dụ, thầy cô có thể dẫn học sinh đi bộ trong rừng. Các cháu có thể học kiến thức như sử dụng la bàn để tìm hướng đi, đọc bản đồ, nhận dạng các loại cây, nhận dạng nấm độc, học đếm, quan sát các động vật như côn trùng, chim, v.v. và kỹ năng như làm việc nhóm, phát triển tính đồng đội, tuân thủ hướng dẫn và kỷ luật, v.v.
Các bạn có thể thắc mắc ‘Học ít thế thì làm sao theo kịp với trình độ ở nước ngoài?’. Sự thật thì trình độ THPT của Phần Lan khá tốt và trình độ đại học thì không thua các nước tiên tiến chứng minh việc trẻ chơi và học nhẹ nhàng ở tiểu học cho thấy hệ thống giáo dục ở Phần Lan đặt nặng vào phát triển kỹ năng sống, tư duy, nhân cách và tinh thần yêu thiên nhiên cũng như những giá trị cốt lõi của xã hội Phần Lan quan trọng hơn và phù hợp với phát triển não bộ của con người ở lứa tuổi đó hơn là tập trung chỉ vào kiến thức.
Tôi thấy rõ giá trị cốt lõi ‘TỰ’ trong đó tự lập, tự giác, tự trọng được rèn luyện cho trẻ từ cha mẹ cũng như thầy cô ở cấp tiểu học.
Theo Thanh N.Truong
